ხელვაჩაური -  მუნიციპალიტეტი აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, მდებარეობს შავი ზღვის სანაპიროზე. 1917 წლამდე  ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა ქუთაისის გუბერნიის ბათუმის ოკრუგში, 1921 წლიდან საქართველოს ადმინისტრაციული დაყოფით - აჭარის ბათუმის ოკრუგში. 1924 წელს ცალკე გამოიყო და ეწოდა ჭოროხის მაზრა, 1929 წლიდან ეწოდა ბათუმის მაზრა, 1930 წლიდან 1968 წლამდე ბათუმის რაიონი იყო. 1968 წლიდან ხელვაჩაურის რაიონია.

ჩრდილოეთით ესაზღვრება ქობულეთის და აღმოსავლეთით - ქედის მუნიციპალიტეტები, სამხრეთით და სამხრეთ-აღმოსავლეთით თურქეთი, ხოლო დასავლეთით და ჩრდილოეთით - შავი ზღვა.

ფართობი - 430 კმ²;

მოსახლეობის რაოდენობა - 92.800 ადამიანი;

მოსახლეობის სიმჭიდროვე - 219.8 ადამიანი კმ²-ზე;

მუნიციპალიტეტში 72 დასახლებული პუნქტები - დაბები -ხელვაჩაური; მახინჯაური, სოფლები - აგარა, აგარა, ავგია, აჭარისაღმართი, აჭარისწყალი, ახალსოფელი, ახალშენი, განახლება, გვარა, გონიო, ერგე, ზანაქიძეები, ზედა ახალშენი, ზედა თხილნარი, ზედა კირნათი, ზედა ღელე, ზედა ჩხუნტეთი, ზედა ჭარნალი, ზემო ერგე, ზემო ჯოჭო, თოდოგაური, თხილნარი, ინჯალო, კაპნისთავი, კაპრეშუმი, კვარიათი, კიბე, კირნათი, კობალეთი, მარადიდი, მასაურა, მაღლაკონი, მაჭახლისპირი, მახვილაური, მახო, მინდა, მირვეთი, მნათობი, მურმანეთი, მწვანეკონცხი, ომბოლო, ორთაბათუმი, სალიბაური, სამება, სარფი, სიმონეთი, სინდიეთი, სკურდიდი, ურეხი, ფერია, ქედქედი, ქვედა ახალშენი, ქვედა მახო, ქვედა სალიბაური, ქვედა სამება, ქვედა ქოქოლეთი, ქვედა ჩხუნტეთი, ქვემო ჯოჭო, ქოქოლეთი, ყოროლისთავი, შავლიძეები, შარაბიძეები, შუამა ხინჯაური, შუშანეთი, ჩიქუნეთი, ცხემლარა, ძაბლავეთი, წინსვლა, ჭარნალი, ხერთვისი, ხეღრუ.

ადმინისტრაციული ცენტრი - დაბა ხელვაჩაური მდებარეობს კახაბრის დაბლობზე, მდინარე ჭოროხის მარჯვენა ნაპირას, ზღვის დონიდან 80 მ, ბათუმიდან 8 კმ. : დაბა -1968  წლიდან. მოსახლეობა - 6143 ადამიანი (2002).

მაჟორიტარი დეპუტატი - ასლან თავდგირიძე ("ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა – გამარჯვებულისაქართველოსთვის").

იხ. ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის რუკა