Aslan Göyüşov
Hər dörd ildə bir dəfə yerli seçkilər həyata keçirilir hansı ki, birbaşa vasitəçilər xaricində bələdiyyə qubernatorunu və şəhər şurasını seçirik. Qubernator və şəhər şurası seçkilərində iştirak etməyə sadəcə həmin bələdiyyədə qeydiyyatda olan vətəndaşların hüququ var.
Şəhər şurasının 15 üzvünü partiya siyahısı üzrə əhali seçir. Seçicilərin bir neçə faizi də partiyaya səs verir, mütənasib olaraq şəhər şurasının da o qədər üzvü olur. Məsələn, əgər hansısa partiya
seçicilərin səsinin üçdə birini toplayarsa, onda onun şəhər şurasında 15-dən 5 üzvü olmuş olur. Beləliklə həmin bu beş namizəd partiya siyahisının ilk birinci nömrəsindən, beşinci nömrəsinə qədər yazılmış olur.
Şəhər şurasının digər üzvləri isə majoritar qayda ilə seçilir. Bələdiyyədə də majoritar vilayətlər formalaşır hansına ki, bir və ya bir neçə yaşayış məntəqəsi daxildir və onların əhalisi şəhər şurasında öz nümayəndələrini seçirlər. Namizədi partiya da irəli sürə, bilər vətəndaş qrupu da. Bu halda hər hansı partiyanın üzvü olmaq mühüm deyil, hər hansı bir partiya siyahısına yox, xüsusi bir şəxsə səs veririk.
Beləliklə, şura üzvlərini seçmək üçün seçki məntəqəsinə 3 buliten verilir: birində şuranın üzvlərinin bizim üçün irəli sürdüyü namizədi dairəyə alırıq, ikincidə - partiyanın, üçüncü bulitendə isə qubernatorun irəli sürdüyü namizədlərdir hansında ki, yenə bir şəxsə səs veririk.
Partiya siyahısı və majoritar qayda olaraq seçilmiş şura üzvləri ilk toplantılarında şura sədrini və onun deputatını seçirlər. Sonra öz siyasi fikirləri üzrə qruplaşırlar və fraksiya yaradırlar. Fraksiya isə 3 üzvdən az olmamalıdır. Ola bilsin fraksiyaya şuranın partiyasız üzvləridə daxil olsun. Fraksiyanın deputatını onun üzvlərinin özləri seçirlər.
Şəhər şurasında fraksiyadan başqa fərqli-fərqli faktorlar üzrə komissiyalar formalaşır. Məslən, büdcə və maliyyə komissiyası, hüquqi məsələlər komissiyası və s. Daimi komissiyaların sayı beşdən çox olmamalıdır. Ayr-ayrı məsələlərin öyrənilməsi üçün şəhər şurası keçici işçi qrupu da yarada bilər. Komissiyaların və işçi qruplarının sədri şəhər şurasının üzvləri ilə birlikdə seçilir.
Şəhər şurasının sədri, onun deputatı, komissiyalarının və fraksiyalarının sədri şəhər şurasının səlahiyyətli şəxsləridirlər. Onlar öz işləri ilə məşğul olurlar və işləyirlər, qarşılığında isə maaş alırlar. Səlahiyyətli şəxslər büdcə iclasında bir araya yığılırlar və hansı məsələlərin şura iclasından çıxardılması haqqında müzakirə edirlər. Şuranın digər üzvləri maaş almırlar və seçkiyə qədər olan işlərini davam edirlər, onlar üçün komissiya üzvü olmaq məcburidir və bələdiyyənin iclaslarında iştirak etməlidirlər.
Bələdiyyənin işinə bələdiyyə aparatı nəzarət edir. Sözü gedən aparatda müsabiqə yolu ilə seçilmişlər iştirak edirlər. Onları vəzifəyə bələdiyyə sədri təyin edir.
İlk növbədə şura siyasi bir organdır, əsas məqsədi isə məsələlərin kollektiv şəkildə müzakirəsi və təsdiqləndirilməsidir. Şuranın səlahiyyəti var ki, yerili hakiyyiməti qubernatorla birlikdə idarə etsin. Bu o deməkdir ki, o siyasi qərarların verilməsində istirak etməklə yanaşı bələdiyyənin inkişaf prioritetlərini, stratigiasını, büdcəni və s. təşkil edir. Yerli siyasət şuranın əsas məqsədini müəyyənləşdirir.
Şuranın iclaslarında qərarların qəbulu səs vermə yolu ilə olur və qəbul olunmuş məsələyə iştirakçı üzvlərin əksəriyyəti tərəfindən qərar verilir. Şuranın komissiya və biuro iclasları adətən cəmiyyətə açıq olur, iclasda iştirak etməyə hər bir şəxsin hüququ var və bunun üçün əvvəlcədən heç bir icazə lazım deyil.
Şura iclaslarının davamiyyəti aktlarda qeyd olunur, hansı ki, başqa qərarlar kimi mütləq elan olunmalı və açıqlanmalıdır. Bunun üçün şura şəxsi internet səhvəsindən, informasiya löhvələrindən və yerli qəzetdən istifadə edir.
Şura da hər bir qrupun üzvü olması üçün seçkilərdə iştirak etməli, səsimizi o partiyaya və ya namizədə verməliyik, hansının ki, seçki proqramını başqalarından üstün tuturuq. Şuranın bütün üzvləri illik hesabatları, şurada gördükləri işləri və seçkilərə qədər verdikləri vədləri necə yerinə yetirdikləri haqqında məruza vermayə məcburdurlar.